🔹 1. Kesikler (Lacerasyonlar)
El bölgesindeki kesikler, yüzeysel olabileceği gibi tendon, sinir, damar veya kemik yapıları etkileyen ciddi yaralanmalar da olabilir.
a) Değerlendirme
-
Yaralanmanın derinliği: Tendon, sinir veya damar hasarı var mı?
-
Fonksiyonel testler: Parmak hareketleri, his kaybı, dolaşım durumu kontrol edilir.
-
Görüntüleme: Gerekirse röntgen (kemik hasarı), ultrason veya MRI.
b) Tedavi
-
Temizleme ve Debridman: Enfeksiyonu önlemek için ölü dokular çıkarılır.
-
Primer onarım: Temiz kesilerde dikişle birleştirme yapılır (tercihen ilk 6-8 saat içinde).
-
Tendon/Sinir Onarımı: Mikrocerrahi ile yapılır, özellikle keskin travmalarda sinir veya tendon uçları karşılaştırılarak dikilir.
-
Antibiyotik ve aşılar: Tetanus profilaksisi önemlidir.
🔹 2. Yara İzleri (Skarlanmalar)
Yaralanma sonrası oluşan izler hem kozmetik hem de fonksiyonel sorunlara neden olabilir.
a) İz Tipleri
-
Normal iz (lineer): İnce ve soluk, zamanla belirsizleşir.
-
Hipertrofik iz: Kabarık ama sınırlı kalır.
-
Keloid: Sınırları aşan, aşırı büyüyen iz (özellikle gençlerde ve koyu tenli bireylerde).
-
Kontraktil skar: Özellikle yanıklardan sonra, ciltte çekilmelere neden olur – el fonksiyonunu kısıtlayabilir.
b) Tedavi Yöntemleri
-
Masaj ve silikon jel/plaklar: Erken dönemde iz gelişimini azaltır.
-
Steroid enjeksiyonları: Hipertrofik ve keloid izlerde kullanılır.
-
Lazer tedavisi: Renk ve doku düzensizlikleri için.
-
Cerrahi revizyon: Kötü yönlenmiş, çekinti oluşturan ya da estetik olarak rahatsız edici izlerde yeniden kesi ve estetik dikiş teknikleri.
-
Z-plasti: Skar kontraktürlerinde yön değiştirme ve hareketi kolaylaştırmak için kullanılır.
🔹 3. El Cerrahisinde Önemli Noktalar
-
Mikrocerrahi uzmanlığı gerekir; sinir, tendon, damar onarımları hassas işlemlerdir.
-
Rehabilitasyon çok kritiktir: Fizyoterapi ile fonksiyonun korunması ve iyileşmenin desteklenmesi sağlanır.
-
İz takibi: En az 1 yıl boyunca iz olgunlaşması izlenmeli; bazı durumlarda geç müdahale gerekebilir.
🔹 Tavsiyeler
-
El kesilerinde mutlaka bir ortopedi uzmanı veya el cerrahı tarafından değerlendirilme yapılmalıdır.
-
Yara iyileşmesi tamamlandıktan sonra iz önleyici krem veya silikon jel kullanmak faydalı olabilir.
-
Sigara, yara iyileşmesini olumsuz etkiler.
-
Özellikle çocuklarda ve estetik kaygısı olan bireylerde erken müdahale önemlidir.