El kırıkları, elin kemik yapılarından birinin veya birkaçının travma sonucu bütünlüğünün bozulmasıdır. El cerrahisi açısından çok önemlidir çünkü yanlış kaynama, hareket kısıtlılığı veya kalıcı işlev kaybı gibi sonuçlara yol açabilir.
🔹 El Anatomisi – Hangi Kemikler Kırılabilir?
Elde toplam 27 kemik vardır:
-
Karpal kemikler (8 adet) – Bileğe yakın küçük kemikler
-
Metakarpal kemikler (5 adet) – Avuç içinde yer alır
-
Falankslar (14 adet) – Parmak kemikleri (her parmakta 3, baş parmakta 2)
🔹 El Kırıkları Neden Olur?
-
Düşme (elde yük alınması)
-
Darbe (spor kazası, yumruk atma – “boxer kırığı”)
-
Ezilme yaralanmaları (makine kazaları)
-
Trafik kazaları
🔹 Belirtiler
-
Şiddetli ağrı, özellikle hareketle artar
-
Şişlik ve morarma
-
Şekil bozukluğu veya parmak hizasında sapma
-
Hareket kısıtlılığı
-
Krepitasyon (kemik uçlarının sürtünme sesi)
-
Açık kırıklarda ciltte yara
🔹 Tanı
-
Fizik muayene: Hassasiyet, deformite, sinir/kan dolaşımı değerlendirmesi
-
Röntgen: Ön-arka, yan ve oblik grafiler
-
Gerektiğinde BT/MR: Özellikle karpal kırıklarda ya da eklem içi kırıklarda
🔹 Tedavi Seçenekleri
1. Konservatif (Cerrahisiz) Tedavi
-
Basit, yerinden oynamamış (non-dispase) kırıklarda
-
Atel veya alçı ile 3-6 hafta sabitleme
-
Şişliği azaltmak için yüksekte tutma, buz uygulama
2. Cerrahi Tedavi (Operasyon)
-
Kırık uçları ayrılmışsa (displase)
-
Eklem yüzeyi etkilenmişse
-
Açık kırıklarda enfeksiyon riski varsa
-
Çoklu kırık veya sinir/tendon hasarı eşlik ediyorsa
Cerrahi Yöntemler:
-
Pinleme (K-tel): İnce tellerle kırık sabitlenir
-
Vida ve plak: Daha stabil tespit gerekir
-
Eksternal fiksatör: Ezilme yaralanmalarında dıştan sabitleme
-
Mikrocerrahi: Sinir ya da damar onarımı gerekiyorsa
🔹 İyileşme ve Rehabilitasyon
-
Kemik iyileşme süresi: Genellikle 4–8 hafta
-
Fizik tedavi: Sertlik, tutukluk ve kas kaybını önlemek için çok önemlidir
-
Tam fonksiyonel iyileşme: 3–6 ay sürebilir
🔹 Önemli Kırık Tipleri
| Kırık Türü | Özellikleri |
|---|---|
| Boxer kırığı | 5. metakarp kırığı – yumrukla duvara vurma |
| Bennett kırığı | 1. metakarpal tabanı – baş parmak kırığı |
| Scaphoid kırığı | El bileği karpal kemiği – geç iyileşir |
| Falanks kırıkları | Parmaklarda, sık görülür |
🔹 Komplikasyonlar
-
Yanlış kaynama (malunion)
-
Kaynamama (nonunion)
-
Sertlik ve hareket kısıtlılığı
-
Eklem içi kireçlenme (artroz)
-
Sinir hasarı sonrası duyu veya motor kaybı
🔹 El Cerrahisinin Rolü
El cerrahisi, özellikle:
-
Eklem içi kırıklarda
-
Sinir, tendon, damar hasarı eşlik eden durumlarda
-
Estetik ve fonksiyonun korunması gereken hassas bölgelerde
hayati rol oynar.

