Sinir yaralanmaları, el cerrahisinin en karmaşık ve hassas konularından biridir. El, ince motor becerilerin merkezi olduğu için sinir hasarları hem duyu kaybı hem de hareket bozukluğu ile sonuçlanabilir. Bazı durumlarda kalıcı hasar bırakabileceği için erken teşhis ve doğru cerrahi müdahale çok önemlidir.
🔹 El Anatomisinde Temel Sinirler
-
Median sinir
-
Başparmak, işaret ve orta parmağın iç yüzeyinin duyusunu alır
-
Başparmak karşılatma (opposition) hareketini sağlar
-
Karpal tünelden geçer
-
-
Ulnar sinir
-
Yüzük ve serçe parmağın iç yüzeyi
-
Parmaklar arası açma/kapama (intrinsik kaslar)
-
“Pençe el” deformitesine neden olabilir
-
-
Radial sinir
-
Elin sırtında başparmak ve işaret parmağı arası duyu
-
Parmakların ve el bileğinin ekstansiyonu
-
Hasarında düşük el (drop hand) görülür
-
🔹 Sinir Yaralanması Nedenleri
-
Kesici alet yaralanmaları (cam, bıçak)
-
Ezilme yaralanmaları
-
Gerilme/traksiyon (ani çekilme)
-
Açık kırıklar
-
Enjeksiyon veya cerrahi sonrası iatrojenik hasar
🔹 Belirtiler
| Tür | Belirtiler |
|---|---|
| Duyu kaybı | Uyuşma, karıncalanma, hissizlik (özellikle parmak uçlarında) |
| Motor kayıp | Kas zayıflığı, hareket kısıtlılığı |
| Kas atrofisi | Uzun sürede kullanılmayan kaslarda küçülme |
| Yanık/Travma sonrası | Ağrı ve refleks kaybı olabilir |
🔹 Tanı
-
Fizik muayene
-
Duyu testi (monofilament, pamuk, iğne batırma)
-
Motor fonksiyon testleri (başparmak-opposition, parmak abdüksiyonu vb.)
-
-
Özel testler
-
Tinel bulgusu: Sinire vurulunca uyuşma hissi oluşması
-
Phalen testi: Karpal tünel sendromunda kullanılır
-
-
EMG/NCS (elektromiyografi/sinir iletim hızı)
-
Sinir iletim fonksiyonu değerlendirilir (akut ve kronik dönemde)
-
🔹 Tedavi
🔸 1. Konservatif (Ameliyatsız)
-
Sadece kısmi zedelenme (nöropraxi) varsa:
-
Atel
-
Antiinflamatuar tedavi
-
Fizyoterapi
-
Vitamin B kompleks (sinir onarımı destekleyici)
-
🔸 2. Cerrahi
-
Sinir tam kesildiyse cerrahi şarttır
-
Uç uca dikilme (epinöral/perinöral onarım)
-
Gerekirse sinir grefti (sural sinir vb.)
-
-
Zamanlama çok önemli
-
İdeal olarak ilk 2-3 hafta içinde yapılmalı
-
Gecikirse fonksiyonel kayıp kalıcı olabilir
-
🔹 İyileşme Süreci
-
Sinirler yaklaşık ayda 1 mm hızla iyileşir.
-
Parmak ucuna ulaşması için 3–6 ay, bazen 1 yılı bulabilir.
-
Duyu ve hareketin aynı anda geri gelmesi nadirdir; duyu genellikle daha geç döner.
-
Duyu eğitimi (sensory re-education) çok önemlidir.
🔹 Komplikasyonlar
-
Kalıcı duyu kaybı
-
Kas zayıflığı/atrofi
-
Yanlış iyileşme (nöroma – ağrılı sinir yumrusu)
-
CRPS (kompleks bölgesel ağrı sendromu)
🔹 El Cerrahisinin Rolü
-
Mikrocerrahi bilgi ve ekipman gerektirir
-
Büyütme altında sinir uçlarının hassas şekilde karşılaştırılması gerekir
-
Gerektiğinde tendon transferleri, sinir greftlemeleri gibi ileri düzey işlemler yapılır
🔹 Örnek Klinik Durum
Hasta: Cam kesi sonrası işaret ve başparmakta uyuşma
Muhtemel Tanı: Median sinir yaralanması
Tedavi: Acil mikrocerrahi onarım + atelleme + duyu eğitimi