Ezilmeler (kontüzyonlar), genellikle darbe, sıkışma veya düşme sonucu deri altındaki dokuların (kas, bağ dokusu, damar) zedelenmesiyle oluşan yaralanmalardır. El bölgesinde sık görülür ve özellikle el cerrahisinde önemlidir çünkü iç hasar dıştan görünmeyebilir ve fonksiyon kaybına yol açabilir.
🔹 Ezilme Yaralanmalarında Temel Bilgiler
✅ Nedir?
-
Deri bütünlüğü genellikle bozulmaz, ama altında ciddi doku hasarı olabilir.
-
Kılcal damarlar zarar görür → morarma (hematom) ve şişlik olur.
-
Şiddetli vakalarda kas, sinir, damar hatta kemik etkilenebilir.
🔹 Elde Ezilme: Neden Önemli?
-
El çok sayıda tendon, sinir ve damar içerir → her ezilme dikkatle değerlendirilmeli.
-
Özellikle ezilme + kesi veya kırık varsa, komplikasyon riski artar.
-
Parmak uçları ve tırnak yatağı kolay etkilenir → deformite gelişebilir.
🔹 Belirtiler
-
Şişlik, hassasiyet
-
Morarma, renk değişikliği (hematom)
-
Hareket kısıtlılığı
-
Duyu kaybı veya uyuşma (sinir baskısı varsa)
-
Ciltte su toplama veya yara (ağır ezilmelerde)
🔹 Tanı ve Değerlendirme
-
Fizik muayene: Parmak hareketi, dolaşım ve his kontrol edilir.
-
Röntgen: Kırık dışlanmalı.
-
Ultrason veya MR: Derin yumuşak doku hasarı şüphesinde.
🔹 Tedavi
🔸 1. Hafif Ezilme
-
İlk 48 saat soğuk uygulama (buz) – günde 3-4 kez, 15-20 dk.
-
Elin yukarıda tutulması – şişliği azaltır.
-
Gerekirse ağrı kesici/antiinflamatuar ilaçlar (ibuprofen gibi)
🔸 2. Orta-Ciddi Ezilme
-
Atel ile istirahat ettirme
-
Gerekirse drenaj (büyük hematomlar için)
-
Şiddetli ezilmede veya dolaşım bozulduysa:
-
Fasiyotomi (kompartman sendromu gelişirse)
-
Cerrahi debridman (ölü doku temizliği)
-
🔹 Komplikasyonlar
| Komplikasyon | Açıklama |
|---|---|
| Kompartman sendromu | Kas içinde basınç artar → dolaşım bozulur |
| Kas/bağ doku nekrozu | Şiddetli ezilmede gelişebilir |
| Sinir hasarı | Duyu/motor kayıplarına yol açar |
| Enfeksiyon | Özellikle açık yaralanmalarda |
| Tendon yapışması | Parmaklarda hareket kısıtlılığına neden olur |
🔹 Rehabilitasyon
-
Fizyoterapi: Eklem hareket açıklığını ve kavrama gücünü korur.
-
Masaj ve sıcak-soğuk uygulamalar iyileşme sürecinde kullanılır.
-
İyileşme süresi ezilmenin şiddetine göre 1 haftadan 2-3 aya kadar uzayabilir.
🔹 El Cerrahisinin Rolü
El cerrahisi şu durumlarda devreye girer:
-
Sinir/tendon/kemik hasarı varsa
-
Parmak ucunda dolaşım bozulmuşsa
-
Kronik iz bırakan yaralar oluşursa (örneğin tırnak yatağı deformitesi)
-
Derin doku ezilmeleri sonrası fonksiyon kaybı gelişirse